- Cung
tên là binh khí thập bát ban đứng hàng thứ
nhất. Sách Thập bát ban
võ nghệ ứng sự ghi: Đệ nhất cung tiễn, đệ nhị nổ, đệ tam thương, đệ
tứ đao, đệ ngũ kiếm…
- Cung tên là loại vũ khí tầm xa lâu đời và hiệu quả, khởi
từ công cụ săn bắn mưu sinh, bảo vệ mùa màng, nương rẫy, bảo vệ cộng đồng
trong những cuộc tranh chấp giữa các bộ lạc, thị tộc; sau trở thành vũ
khí chiến đấu tự tồn và đáp ứng nhu cầu chiến tranh.
 |
| Thổ dân Châu Phi đi săn bắn bằng cung tên. |
 |
| Thổ dân dùng cung tên để vui chơi. |
- Con người phát
minh ra cung tên từ thời đồ đá và sử dụng trên khắp thế giới cho đến tận thế kỷ
thứ 19 khi chúng bị thay thế bởi súng đạn. Cấu tạo cung tên rất đơn giản, gồm
cánh cung, dây cung và mũi tên. Ban đầu, cánh cung và mũi tên được làm bằng các
vật liệu như tre, gỗ…, dây cung được bện bằng da, gân thú, dây leo…
- Thời xưa việc cung tên là trọng, biểu thị chí nam
nhi. Sách Điển cố văn học viết: “Tang bồng” vốn là cách nói tắt của “Tang
hồ bồng thỉ”. “Tang” là dâu, “hồ” là cung, “tang hồ” là cung bằng gỗ cây dâu.
“Bồng” là “cỏ bồng”, “thỉ” là “tên”, “bồng thỉ” là tên bằng cỏ bồng. Tang hồ
bồng thỉ, nghĩa là cung làm bằng gỗ dâu, tên làm bằng cỏ bồng. Theo Kinh Lễ,
khi nhà vua sanh hoàng tử, quan coi việc lấy cây cung bằng gỗ dâu và sáu mũi
tên bằng cỏ bồng, bắn ra bốn hướng Đông, Tây, Nam, Bắc rồi bắn lên trời một
mũi, bắn xuống đất một mũi, ngụ ý nói rằng: người con trai lớn lên có chí khí ở
bốn phương, tung hoành ngang dọc trong Trời Đất.
- Cung ngắn xuất hiện từ thời cổ đại, cùng với lao và nỏ,
là vũ khí tầm xa chính được sử dụng trong săn bắn và trên chiến trường. Tầm bắn
cung ngắn chỉ đạt khoảng 30 mét và dùng mũi tên ngắn, tiện lợi trong việc mang
theo bên mình.
 |
| Cung ngắn. |
- Cung dài, còn gọi là cung lớn, cung chiến hay trường
cung, xuất hiện vào thời Trung cổ, có thể đưa tầm bắn của mũi tên mang đầu bọc
thép đạt tới 90 mét. Ở Châu Âu, cung thường làm bằng một thanh gỗ duy nhất và
có bề rộng chừng một sải tay, tức là gần bằng chiều cao của người bắn cung.
 |
| Trường cung SIRIUS của Châu Âu thời Trung Cổ. |
- Các
loại cung Châu Á lại thường có 3 đoạn cong. Ở Nhật Bản, cung chiến thường làm bằng
tre và gỗ kết hợp lại, dài hơn chiều cao người sử dụng.
 |
| Trường cung của Nhật Bản. |
- Ở Mông Cổ, cung làm
bằng gỗ, sừng, gân, da. Đầu mũi tên có nhiều hình dáng khác nhau, thường được
bịt thép, có thể có ngạnh và tẩm thuốc độc.
 |
| Trường cung và cung thủ của Mông Cổ năm 1895. |
- Có 3 loại tên khác nhau để săn bắn: Loại tên thường dùng
để bắn chim, loại tên có lưỡi dùng để săn thú, loại tên có tẩm thuốc độc dùng
để bắn thú dữ như cọp, gấu, voi, tê giác. Trong khi tại Châu Âu, một hiệp sĩ
coi việc sử dụng cung tên khi lâm trận là không xứng với tư cách của mình, thì
ở Châu Á nhiều võ sĩ, tướng lĩnh lại là các cung thủ cừ khôi.
 |
| Các loại mũi tên |
- Người xưa phải cất công lên tận núi cao để chọn được
những lõi cây chắc nhưng có độ nhún thật dẻo, thật bền để làm thân cung, tìm
những sợi dây rừng phải thật bền, thật dẻo để làm dây. Mũi tên được vuốt trau
chuốt tỉ mỉ bằng tre già nhọn hoắc đủ sức xuyên qua tấm ván mỏng và nếu tẩm
thêm thuốc độc gia truyền ở đầu tên thì khả năng sát thương rất cao.
Chiến tranh thời cổ đại, trung đại, cận đại, trước khi vũ
khí hiện đại xuất hiện thì cung tên là vũ khí cá nhân tầm xa chủ lực thường
dùng. Muốn dùng cung tên hiệu quả phải trải qua luyện tập khá lâu mới có thể
điều khiển mũi tên đến nơi mong muốn được. Ngày nay các bộ tộc ít người trên
thế giới vẫn còn dùng cung tên làm phương tiện săn bắn mưu sinh và bảo vệ cộng
đồng.
Một số thế võ cổ truyền tượng hình cung tên:
Tiền cung hậu tiễn; Nhứt tiễn xuyên hầu; Hồi mã giương cung; Thần cung
xạ tiễn; Vương Tiễn khai cung; Thần cung xạ Hứa Điền …
- Các trường quân sự lớn của nhiều nước hiện đại
ngày nay trên thế giới vẫn lấy cung tên làm tiêu chí; ngày tốt
nghiệp, sinh viên sĩ quan thủ khoa dùng cung tên bắn đi bốn hướng biểu
thị chí tang bồng.
 |
| Lính tập bắn với cung tên. |
 |
| Lính đặc nhiệm tập bắn với nỏ. |
Chị, Em đã xem blog.
 |
| Blogger Nguyen Minh Duc |
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét