Giới Thiệu Về Sự Ra Đời Của Cây Nỏ.

Nỏ cầm tay

Nỏ máy Ballista của người Hy Lạp cổ đại.

- Nỏ là một loại vũ khí cổ dùng để bắn tên. Loại 

đơn giản là một cánh cung nằm ngang trên một cái 

báng có rãnh. Cái báng có thể làm bằng gỗ hay kim 

loại. Có một cơ chế máy móc đơn giản để khi nạp 

mũi nỏ (bolt) vào thì nó sẽ đứng yên tại vị trí ấy 

mà không cần giữ tay. Nỏ sẽ chỉ được bắn ra chừng 

nào bóp cò; cò thường ở gần tay cầm, dưới báng. 

Cơ cấu cò (lẫy nỏ) chính là tiền thân của cò các 

loại súng sau này.

Cò nỏ (hay còn gọi là Lẫy nỏ).

- Nỏ phát triển nhất vào thời Trung Cổ. Cùng 

với cung, nỏ được sử dụng rộng rãi trong săn bắn 

và cả chiến trận. Trong cuộc chiến tranh 100 năm 

giữa Anh và Pháp, những trận đánh nổi tiếng như 

Crécy, Poitiers, Agincourt đều được quyết định bởi 

các xạ thủ. Nỏ có sức đâm xuyên lớn và chính xác 

nhưng lắp tên chậm, khó bảo quản và chế tạo cũng 

tốn kém hơn. Một số loại nỏ cầm tay thời Phục 

Hưng có tầm bắn xa đến 200m (tầm bắn tối đa của 

cung chỉ là 90m với cách bắn thẳng). Trong khi 

cung thường bắn cầu vồng thì nỏ lại hay được bắn 

thẳng. Mũi tên của nỏ thường bịt sắt và không có 

ngạnh.

Phân Loại Nỏ:

* Nỏ có 2 loại chính là nỏ cơ giới (nỏ máy) và nỏ 

cá nhân (nỏ cầm tay). Hai loại này khác nhau rất rõ 

về công dụng cũng như tầm bắn. Trong khi nỏ cơ 

giới bắn rất xa và dùng để công thành là chủ yếu 

thì tầm bắn của nỏ cầm tay khiêm tốn hơn và 

thường để bắn dã chiến.

- Nỏ Cầm Tay: 

Nỏ liên hoàn cầm tay của Trung Quốc do
Gia Cát Lượng chế tạo

- Nỏ cầm tay xuất hiện sớm nhất ở Trung Quốc vào 

thời Chiến Quốc (hay thậm chí là sớm hơn). Nó là 

vũ khí chiến đấu chủ yếu của bộ binh Trung Quốc 

từ tận thời Chiến Quốc đến tận khi người châu Âu 

bắt đầu xâm lược Trung Quốc với tầm bắn được 

cải tiến liên tục. Nhiều học giả Trung Quốc như 

Mặc Địch, Đỗ Hựu đã ghi chép về nó.

- Những chiếc nỏ đầu tiên được mô tả bởi Mặc 

Địch còn khá yếu. Nhị bộ nhất mộc nỗ, tất xạ ngũ 

thập bộ dĩ thượng. Cứ hai bộ bố trí một nỏ gỗ, khi 

địchđến khoảng trên 50 bước(66 m) thì phải 

bắn. Tuy nhiên đến thời Đường những cây nỏ đã có 

tầm bắn tương đối xa như trong Thông Điển ghi 

lại. Kì nỗ thủ khu tặc nhất bách ngũ thập bộ tức 

phát tiễn, cung thủ khu tặc lục thập bộ phát 

tiễn. Lính bắn nỏ cách địch 150 bước (225 m) thì 

bắn nỏ, cung thủ cách địch 60 bước (90m) bước thì 

bắn cung. Về cơ bản, Đường nỏ là loại nỏ được 

người Trung Quốc sử dụng trong suốt hơn 1200 

năm tiếp đó từ thời Đường đến cuối thế kỉ 19. 

Ngoài Trung Quốc thì các nước phong kiến Nho 

học như Việt Nam và Cao Li cũng dần dần tiếp thu 

kĩ thuật chế tạo và sử dụng nỏ trong chiến tranh, 

riêng ở Nhật Bản nỏ cầm tay không được sử dụng 

vì từ thế kỉ 15 trở đi, Nhật là một trong những 

nước sớm nhất cải cách quân đội sử dụng đa số các 

xạ thủ bộ binh là lính bắn súng trong khi các nước 

trong khu vực tiếp tục sử dụng cung nỏ.

- Nỏ Máy: 

Chiếc nỏ máy Ballista khổng lồ của người Hy Lạp cổ đại.

- Đây là nỏ cỡ lớn, thường để công thành. Nó 

thường có giá đỡ và bắn theo kiểu cầu vồng. Người 

La Mã và người Trung Quốc cổ (thời Đường-

Tống) là những dân tộc chế tạo rất thành công thứ 

nỏ này. Ở La Mã, nó được biết với tên là ballista, 

trong đó có ballista thường, carroballista (nỏ 

ngựa). Đặc biệt, thời Trajan người ta chế ra 

một cây nỏ rất mạnh có thể bắn sát thương tới hơn 

750m

1. Bắn nỏ: Đặt nỏ vào vị trí kéo căng bằng 

cách móc dây tời vào dây nỏ rồi quay tời cho 

đến vị trí hãm và nhả dây tời ra.

2. Đặt mũi tên vào rãnh dọc trên thân nỏ rồi 

ngắm bắn bằng cách áp má vào đuôi của thân nỏ.

3. Ấn vào đuôi của lẫy nỏ để phóng tên đi.

- Vai trò của cung và nỏ chỉ thực sự chấm dứt khi 

cơ cấu điểm hoả của súng kíp được phát minh năm 

1620 ở Pháp. Tuy vậy ở Châu Á nó vẫn được sử 

dụng cho đến tận thế kỷ 19. Trong cuộc Chiến 

Tranh ĐôngDương, nhiều lính Pháp đã bị hạ bởi 

nỏ của những người dân tộc thiểu số ở Tây 

Nguyên. Trong chiến tranh chống Mỹ, do thiếu 

súng đạn, lực lượng du kích Quân Đội Nhân Dân 

Việt Nam còn sử dụng nỏ để bắn trực thăng, tài 

liệu Hoa Kỳ đã ghi nhận những trường hợp trực 

thăng của họ bị bắn rơi bởi cung nỏ của du kích 

Việt Nam.

Nỏ máy Oxybelles dùng để bắn đá

- Tuy nhiên không phải tất cả các loại nỏ đều bắn 

tên. Từ thế kỷ 16 đến thế kỷ 19, Châu Âu đã từng 

xuất hiện dạng nỏ bắn đá (đạn bi) dùng để luyện 

tập thể thao và săn những con thú nhỏ.

- Minh Đức chân thành cảm ơn quý Cô, Bác, Anh, 

Chị, Em đã xem blog. 

Blogger Nguyen Minh Duc