THANH KIẾM CONG CỦA JOSÉ DE SAN MARTIN

* JOSÉ DE SAN MARTIN:

José Francisco de san Martin Matorras ( 25/02/1778 - 17/08/1850)

- Tên đầy đủ là José Francisco de san Martin Matorras ( 25/02/1778 - 17/08/1850), là một viên Thống soái người Argentina. Ông là vị lãnh tụ hàng đầu của cuộc đấu tranh giành độc lập thắng lợi ở phía Nam vùng Nam Mỹ, chống lại ách thống trị của Đế quốc Tây Ban Nha.

- Ông sinh vào ngày 25/02/1778 tại Yapeyu, Corrientes, Argentina. Khi mới bảy tuổi, ông rời khỏi mẫu quốc và học trong một ngôi trường quý tộc ở Madrid-kinh đô Tây Ban Nha. Tại đây, ông kết bạn với Bernardo O'Higgins-sau này là lãnh tụ phong trào kháng chiến tại Chile.

- Ông đã chiến đấu cho quân đội Tây Ban Nha trong cuộc chiến tranh bán đảo Iberia (1807-1814) Chống quân xâm lược Pháp. Sau khi tham gia trong một số trận chiến, chẳng hạn như chiến thắng vang dội trước quân xâm lược Pháp tại Bailen, San Martin bắt đầu tiếp xúc với người ủng hộ nền độc lập của Nam Mỹ thuộc Tây Ban Nha.

- Vào năm 1812, từ nước Anh ông căng buồm đến Buenos Aires, và tham gia trong lực lượng kháng chiến " các tỉnh thống nhất vùng Nam Mỹ" ( ngày nay là Argentina).

- Trong cuộc chiến tranh giành độc lập ở Nam Mỹ, ông đã trở thành lãnh tụ của nghĩa quân chống lại ách đô hộ của thực dân Tây Ban Nha. Với tài nghệ thống soái của ông, nghĩa quân giành chiến thắng vang dội tại trận giao tranh trên đỉnh núi Chacabuco. Sau đó, ông còn tham chiến trong hàng loạt chiến dịch quân sự để quét sạch bóng quân Tây Ban Nha ra khỏi vùng đất Nam Mỹ. 

- Cùng với Simon Boliva, San Martin được xem là một trong những nhà giải phóng của vùng Nam Mỹ thoát khỏi ách đô hộ của thực dân Tây Ban Nha. Ngày nay, ông được xem là một anh hùng dân tộc, đồng thời là vị thống soái vinh quang hơn cả tại Argentina. Để tưởng nhớ ông, chính phủ Argentina đã lập ra Huy chương Tướng San Martin người giải phóng - huy chương cao quý nhất tại đất nước này.

* Thời niên thiếu:

José De San Martin sinh ngày 25/12/1778 tại Yapeyu, một ngôi làng nhỏ ở tỉnh Corrientes, phía đông bắc Argentina. Ông là con thứ năm ( đồng thời là con út ) của một người Tây Ban Nha tên là Juan De San Martin Y Gomez ( sinh tại Cervatos de la Cueza vào ngày 12/02/1728) và người vợ Gregoria Matorras.

- Kể từ năm 1774, cha của ông trở thành một viên thượng úy dưới quyền của quan Tổng đốc Tây Ban Nha, đóng quân tại dòng sông Bạc (river Plate).Vào năm 1781, gia đình ông dời đến Buenos Aires.

- Vào năm 1785, thân phụ San Martin dời đến Tây Ban Nha. Khi đó, San Martin 8 tuổi, ông theo cha sang Madrid và theo học môn văn học quý tộc Tây Ban Nha, trong trường " Real Seminario de Nobles". Vào năm 1789, ông gia nhập quân đội Tây Ban Nha và phục vụ trong các đơn vị bộ binh và kỵ binh.

- Ông từng tham gia các trận đánh trên đất liền và trên biển trong quân đội Tây Ban Nha, ông từng giao chiến với quân hồi giáo Moor, quân Pháp và cả quân Anh nữa. Trong chiến đấu, San Martin luôn tỏ ra là một sĩ quan ưu tú, luôn đúc rút được nhiều kinh nghiệm chiến trận.

- Cũng trong thời gian này, ông bắt đầu cảm thấy thất vọng đối với nền quân chủ Tây Ban Nha, nên đã bí mật tham gia một tổ chức mang tên là "Băng nhóm Lautaro", mục đích, tôn chỉ của nhóm này là giải phóng thuộc địa Nam Mỹ khỏi ách đô hộ của thực dân Tây Ban Nha. Trong nhóm này, ông trở thành một "sư đệ" của Bernardo O'Higgins.

Bernardo O'Higgins,Chile, (1778 - 1842)

Trong cuộc chiến giành độc lập ở Nam Mỹ:

- Vào tháng 3/1812, José De San Mantin trở về Argentina và nhận nhiệm vụ xây dựng và huấn luyện quân khởi nghĩa. Sau thời gian huấn luyện, nghĩa quân Argentina đã tiến lên trên đà phát triển.

- Vào ngày 03/02/1813, ông chỉ huy một trung đoàn kỵ binh của quân khởi nghĩa tổ chức một cuộc phục kích quân Tây Ban Nha ở làng San Laverenso, phía bắc thành phố Rosario và dành thắng lợi đầu tiên. Trong hai năm 1813-1814, San Martin tiếp tục chỉ huy cánh quân phía bắc tác chiến ở miền Bắc Argentina cho đến khi bệnh tật buộc ông phải từ bỏ các hoạt động quân sự. 

- Tháng 3 năm 1814, San Martin gửi thư cho ủy ban chấp chính Argentina và nêu rõ tư tưởng chiến lược của cuộc khởi nghĩa là thông qua Chile tấn công vào Peru qua đó triệt để giải phóng Nam Mỹ. Chiến lược này được chấp thuận và đến tháng 8 năm này, ông được cử làm tỉnh trưởng tỉnh Coyork, là nơi tiếp giáp với Chile. Từ đó San Martin bắt tay vào tổ chức và xây dựng lực lượng quân đội chính quy.

- Trải qua hơn hai năm dày công khó nhọc, dựa vào kiến thức lý luận và thực tiễn đã được tiếp thu khi còn ở Tây Ban Nha và nhận được sự hỗ trợ về mặt đất đai rộng lớn trong khu vực này, tận dụng lợi thế của nông nghiệp ở đây và giúp đỡ quân đội Chile, San Martin đã thành lập được một đội quân chính quy tinh nhuệ có tên là " Nghĩa quân Andes" do chính ông trực tiếp nắm giữ chức tổng tư lệnh. Quân số của đội quân này khoảng 4.000 người trong đó có 3.000 bộ binh, 700 kỵ binh, còn lại là pháo binh  một số nhân viên cần vụ.

* TRẬN CHACABUCO:

- Sau khi thương lượng với lãnh tụ của phong trào kháng chiến tại Chile là Bernardo O'Higgins, Lãnh tụ Jose De San Martin đã vạch ra kế hoạch tác chiến, chia nghĩa quân làm 4 đạo vượt qua núi Andes bất ngờ tấn công quân xâm lược Tây Ban Nha.
- Vào tháng 02 năm 1817, San Martin bắt đầu chỉ huy đội quân viễn chinh không tưởng, vượt qua núi Andes với độ cao hơn 5.000m so với mực nước biển, bất ngờ xuất hiện trên lãnh thổ Chile. Cuộc vượt núi Andes anh dũng của ông từng được so sánh với cuộc vượt núi Anpơ của danh tướng Hannibal và hoàng đế Napoleon Bonaparte. Quân Tây Ban Nha vô cùng bất ngờ và phải chấp nhận giao tranh trên đỉnh núi Chacabuco và cuối cùng phải chịu thất bại nặng nề. Quân khởi nghĩa đã giết 500 quân Tây Ban Nha, Bắt được 600 tù binh và chiếm lĩnh được tất cả các cờ hiệu, và hai lá quân kỳ của Tây Ban Nha. Tuy nhiên, quân khởi nghĩa cũng phải hy sinh 12 quân.
- Trận chiến Chacabuco có ý nghĩa quan trọng về mặt quân sự và chính trị, là một thảm họa đối với chế độ thực dân Tây Ban Nha. Chiến thắng này giải tỏa được mối đe dọa của thế lực thực dân Tây Ban Nha trước nền độc lập của Argentina. Bắt buộc quân Tây Ban Nha phải co cụm về tuyến phòng thủ ở Peru. Chính vì vậy, trung tâm của cuộc chiến tranh giành độc lập ở Nam Mỹ chuyển dịch về phía bờ biển Thái Bình Dương.
- Quan tổng đốc xứ Peru là Pesuera nhận định rằng trận đánh đó đánh dấu sự mở đầu của quá trình sụp đổ của Đế quốc Tây Ban Nha ở Nam Mỹ và quyền lực của thực dân Tây Ban Nha lung lay đến tận gốc rễ.
* Các chiến dịch tiếp theo:
- Sau chiến thắng vang dội tại Chacabuco, Nghĩa quân Andes tiếp tục phát huy thắng lợi, tổ chức tấn công thành phố Sandiago, bắt sống quan tổng đốc Tây Ban Nha là Valdivia. Vào ngày 14/02/1817, San Martin dẫn đầu đoàn quân khải hoàn tiến vào thành phố và được nhân dân Chile nhiệt liệt đón chào. Ông từ chối chức vụ cao nhất ở Chile và đề cử O'Higgins đảm nhiệm chức vụ này.
- Sau nhiều khó khăn, thách thức, vào ngày 05/04/1818, liên quân Argentina và Chile lại lâm chiến với thực dân Tây Ban Nha trong trận đánh quyết định tại Maipo. Quân Tây Ban Nha một lần nữa thất bại, nhờ đó củng cố thêm quyền kiểm soát của quân khởi nghĩa đối với Chile. Tài năng chiến thuật xuất sắc của Jose De San Martin một lần nữa lại được thể hiện qua chiến thắng tại Maipo. Cũng giống như Epaminondas, ông chỉ đại thắng trong hai trận chiến lớn, và trong cả hai trận thắng này ông đều thực hiện chiến thuật "đánh dọc sườn"của vị danh tướng Hy Lạp Cổ Đại này. Đại thắng tại Maipo là một đòn giáng chí tử vào nhuệ khí của Thực dân Tây Ban Nha tại nhiều nơi ở Châu Mỹ.
* Các chiến dịch Peru:
- Kế hoạch tác chiến tiếp theo của Jose De San Martin là tấn công Peru từ đường biển. Để thực hiện kế hoạch này, San Martin đã tuyển mộ một số chuyên gia thông thạo về hải quân như: Thomas Cochrane, Huân tước Anh, nguyên là sĩ quan Hải quân Hoàng gia Anh Quốc để giúp đỡ cho ông tổ chức hạm đội Hải quân .
- Tháng 08 năm 1820, San Martin chỉ huy quân viễn chinh xuất phát từ Hải cảng Valparaiso tiến lên phía Bắc, vượt qua 1.500 hải lý trong vòng 18 ngày. Ngày 07/09/1820, San Martin đã đến vịnh Paracat. Sau khi đổ bộ thành công, ông chia quân làm hai cánh. Một cánh do Alvarez de Arenales chỉ huy tiến theo đường bộ đánh chiếm thành phố Pasco vào thượng tuần tháng 12, cắt đứt mối liên hệ giữa Lima và nội địa.
- Cánh quân thứ hai do đích thân San Martin chỉ huy chủ lực tiếp tục tiến lên phía bắc theo đường ven biển và đổ bộ vào đất liền tại cảng Ancom, cách lima36km về hướng bắc, sau đó giải phóng một vùng đất rộng lớn ở phía Bắc Peru. Lo sợ trước sự tấn công mạnh mẽ của nghĩa quân, quan Tổng đốc Tay Ban Nha Laserna dẫn tàn quân bỏ thành chạy trốn.
- Vào ngày 12/07/1820, San Martin tiếp quản thành phố Lima. Ngày 28/07 năm đó, Peru tuyên bố độc lập khỏi Tây Ban Nha và thành lập chính phủ mới, San Martin được phong là Hộ Quốc công, nắm quyền chỉ huy tối cao về quân sự và hành chính. Cùng năm đó, ông thiết lập thư viện Quốc gia Peru. Hộ quốc công đã gửi bộ sưu tập sách của ông vào thư viện này. Sau cuộc họp của Quốc hội Peru, ông từ chức.
* Hội Đàm với Bolivar:

Simon Bolivar, Peru (1783 – 1830)

- Sau một thời gian hoạt động tại Peru, tháng 07/1822, Jose de San Martin đến Quayaquyn để hội đàm với Simon Bolivar - Người được mệnh danh là  người giải phóng khu vực miền bắc Nam Mỹ về nội dung là những cuộc tấn công cuối cùng vào quân Tây Ban Nha cũng như bố trí về mặt chính trị, sắp xếp sau khi chiến tranh kết thúc. Trong vòng hai ngày hai vị tướng quân đã tiến hành ba buổi bí mật hội đàm nhưng không hề để lại bất cứ một biên bản nào. Sau hai ngày hội đàm, San Martin rời khỏi Quayaquyn, phó thác lại sứ mệnh tấn công Tây Ban Nha cũng như bố trí về mặt chính trị cho Bolivar thực hiện.
* Thoái ẩn và qua đời:
- Sau khi rời khỏi Quayaquyn, nguyên Hộ quốc công San Martin còn lần lượt dừng lại một thời gian ngắn ở Peru và Chile. Sau khi vợ của ông qua đời không lâu, San Martin đem cả gia đình lên sống ở thủ đô Buenos Aires. Đầu năm 1824, ông cùng với con gái lên tàu sang Pháp và sống tiếp quãng đời còn lại ở đó. Ông thường sống tại Pari và Brussels, được tất cả những người biết về ông rất ngưỡng mộ. Tuy nhiên trong thời gian này và sau đó, ông vẫn thường xuyên quan tâm và theo dõi sát sao tình hình Châu Mỹ, kiên quyết phản đối hai nước Pháp và đế quốc Anh can thiệp vào chủ quyền của Argentina.
- Vào ngày 17/08/1850, sau khi rời khỏi tổ quốc Argentina được 28 năm, José de San martin đã qua đời tại thành phố Boulogne nằm trên bờ biển nước Pháp. Năm đó, ông đã 72 tuổi.
*Thanh kiếm cong của ông:

Curved-Saber, Thanh kiếm của José de San Martin

- Một trong những vật sở hữu được yêu quý nhất của José de San Martin là thanh kiếm cong mà ông mua ở London. San Martin ngưỡng mộ chiếc lưỡi cong của thanh kiếm và cảm thấy rằng, vũ khí này thật linh hoạt và lý tưởng cho chiến đấu. Vì lý do này, ông đã trang bị cho các kỵ sĩ của trung đoàn kỵ binh tinh nhuệ Regimiento de Granaderos a Cballo của mình các thanh kiếm cong tương tự mà ông cho là quan trọng cho các đợt xung phong tấn công.
- Thanh kiếm cong đi cùng với San Martin cho đến khi ông qua đời, sau đó nó đã được truyền lại cho Tổng Thống Argentina, Don Juan Manuel de Rosas. Trong di chúc của mình, San Martin viết về thanh kiếm cong như sau: " Thanh kiếm đã đi cùng tôi trong suốt cuộc chiến tranh giành độc lập của Nam Mỹ". Năm 1896, thanh kiếm đã được gửi đến Bảo tàng Lịch Sử Quốc Gia tại Buenos Aires, nơi nó được gìn giữ cho đến ngày nay.
- Trong thập kỷ 1960, thanh kiếm đã bị đánh cắp hai lần riêng rẽ và điều đó buộc các nhà quản lý bảo tàng phải xây dựng một cái vọng lâu nhỏ chắn lưới sắt để bảo vệ hiện vật.
- Minh Đức xin cảm ơn quý Cô, Bác, Anh, Chị, Em đã xem Blog.

Blogger NGUYEN MINH DUC